De natuurkwaliteit van de Genkse heide is de voorbije jaren sterk verbeterd dankzij intensief natuurbeheer van de stad. Met 6,2 miljoen euro Vlaamse steun kon de stad deze zeldzame natuur verder versterken. “Een belangrijke investering aangezien Genk als lokaal bestuur de grootste heideoppervlakte van Vlaanderen beheert als natuurreservaat.”
6,2 miljoen euro Vlaamse steun
Stad Genk zet al jaren in op het natuurbeheer van de Genkse heide in de Opglabbekerzavel, Schemmersberg en Boxbergheide. Dankzij jarenlang zorgvuldig beheer is de natuurkwaliteit er aanzienlijk verbeterd. “Met de financiële steun van Vlaanderen hebben we onze waardevolle natuur nog beter beschermd en versterkt”, vertelt burgemeester Wim Dries.
De afgelopen jaren investeerde Vlaanderen 6,2 miljoen euro in de Genkse heide. Het grootste deel van die steun, 5,8 miljoen euro, wordt geïnvesteerd in de ontwikkeling van de ecovallei Zwarte Berg, een cruciale verbinding tussen de Mechelse Heide en het Militair Schietveld van Houthalen-Helchteren.
Daarnaast wordt 363.000 besteed aan het beheer van de Opglabbekerzavel. Deze werken zitten in de laatste fase en zullen in december 2025 worden afgerond. Sinds november 2024 kan stad Genk ook jaarlijks rekenen op 66.000 euro voor het reguliere beheer van de drie heidegebieden.
Genkse heide bloeit verder
“We zijn ontzettend blij met deze Vlaamse steun”, glundert schepen van Duurzaamheid, Karel Kriekemans. “We hebben de voorbije jaren hard gewerkt aan de Genkse heide en kunnen daar nu voluit op verder bouwen. Dat is goed nieuws voor onze natuur en voor de Genkenaar.”
"Genk is al jaren een voorbeeldstad in het versterken, beheren en verbinden van waardevolle natuur”, benadrukt Vlaams minister van Omgeving en Landbouw, Jo Brouns. “Met deze investering geven we de waardevolle heidegebieden hier in Genk niet alleen meer ademruimte, maar bouwen we aan robuuste natuur die beter bestand is tegen droogte en klimaatverandering. We versterken de biodiversiteit én beschermen de open ruimte van dit unieke heidelandschap. Zo creëren we een plek waar Genkenaren en bezoekers uit de buurt volop kunnen genieten van deze natuurpracht.”
Zeldzaam natuurgebied
“Heide is zeldzaam in Vlaanderen en precies daarom is deze investering zo belangrijk”, gaat schepen Kriekemans verder. Maar liefst 95% van onze heidegebieden is verdwenen, waardoor nog maar 0,6 tot 1% van het Vlaamse landschap uit heide bestaat. In Genk zijn er gelukkig nog drie unieke, historische heidelandschappen bewaard gebleven: Opglabbekerzavel (70,5 ha), Schemmersberg (33 ha) en Boxbergheide (8 ha). Daarmee beheert stad Genk als lokaal bestuur de grootste heideoppervlakte van Vlaanderen als natuurreservaat.
Cruciale leefomgeving
Deze heidegebieden zijn cruciaal voor tal van bijzondere planten en dieren die elders nauwelijks nog voorkomen. Maar liefst 13% van de meest bedreigde dier- en plantensoorten leeft in het heidelandschap. Denk aan de gladde slang, de heivlinder, de rugstreeppad, de nachtzwaluw en de zadelsprinkhaan. Bovendien is meer dan 60% van de dier- en plantensoorten typisch voor heide in Vlaanderen uitgestorven, ernstig bedreigd, bedreigd of kwetsbaar.
Klimaatwinst
Daarnaast spelen heidegebieden een belangrijke rol voor het klimaat. Ze laten maar liefst 75% van het regenwater in de bodem dringen, waardoor het grondwater grondig wordt aangevuld. In naaldbossen daarentegen dringt slechts zo’n 15% in de bodem.
Actief beheer is noodzakelijk
Het is dan ook essentieel om heidegebieden te behouden en actief te beheren. Zonder actieve ingrepen verandert open heide langzaam in bos en verdwijnen de karakteristieke planten en dieren. Ook de verbinding tussen heidegebieden is cruciaal zodat dieren en planten kunnen overleven.
