Vragen over de opvang van vluchtelingen
De hogere overheden hebben een oproep gedaan aan de lokale besturen om crisishuisvesting te voorzien voor Oekraïense vluchtelingen. De stad kan beschikbare plaatsen doorgeven. Fedasil zorgt voor de opvolging.
Dat weten we niet. Alles hangt af van hoelang en hoe verspreid het conflict in Oekraïne zal zijn. We verwachten wel dat er heel wat mensen zullen vluchten, ook naar ons land. We moeten in ieder geval voorbereid zijn op alle mogelijke scenario’s.
Oekraïners kunnen visumvrij reizen. Als ze in België aankomen, kunnen ze een aankomstverklaring bij de gemeente doen als ze een biometrisch paspoort hebben. Op dat moment hebben ze geen toegang tot de verplichte ziekteverzekering of tot sociale steun. Er wordt gewerkt aan een tijdelijk verblijfsrecht voor Oekraïners. Dit zal normaal gezien op erg korte termijn op Europees niveau geactiveerd worden. Dan kan een Oekraïner zich registreren en krijgt die, na een veiligheidscontrole, een verblijf van één jaar (verlengbaar) in België. De gemeente kan dan een A-kaart afleveren op basis van het document dat de DVZ opstelt. De DVZ zal hiervoor nog een instructie overmaken aan de lokale besturen (GEMCOM).
Personen met dit statuut hebben toegang tot alle rechten van een vreemdeling in wettig verblijf: toelating tot de arbeidsmarkt, toegang tot maatschappelijke dienstverlening, et cetera. Kinderen kunnen ook school lopen.
Neen. Ook vluchtelingen en asielzoekers uit andere landen kunnen rekenen op de nodige hulp. Toch voelen veel Europeanen zich veel meer betrokken bij de oorlog in Oekraïne en dus ook bij de vluchtelingen uit die oorlog. Dat heeft met de nabijheid te maken, met de herkenbaarheid van een Europees land, maar ook met het feit dat de Russische agressie een directe bedreiging vormt voor de hele Europese Unie.
In deze crisis volgen de lokale besturen de richtlijnen van de Federale en Vlaamse Overheid, die de coördinatie van de Oekraïense vluchtelingenuitdaging op zich nemen: https://www.vlaanderen.be/vlaanderen-helpt-oekraine en https://info-ukraine.be/nl.
Dit kan gaan om leegstaande woningen in de portefeuille van het lokaal bestuur, plaatsen in hotels of airbnbs, een turnzaal die omgevormd wordt of plaatsen bij burgers thuis. Er is heel wat solidariteit bij de burgers in België om zelf ook iets te kunnen doen.
Er zijn geen specifieke criteria of vereisten. De verblijfplaats moet naast veilig ook kwaliteitsvol zijn en enig comfort bieden. Mensen moeten op een goede manier opgevangen kunnen worden.
Neen, elke plek die vrij is, telt.
Enerzijds zijn er de plaatsen die beheerd worden door lokale besturen. Daarvoor ligt de controle ook bij hen.
Anderzijds zijn er de plaatsen bij particulieren. Deze vallen meer algemeen onder ‘woningen’, waarvoor het lokale bestuur bevoegd is op het vlak van controle van de woonkwaliteit. Daarnaast is het belangrijk dat lokale besturen mee waken over de veiligheid en het vermijden van alle vormen van misbruik binnen de woningen die aangeboden worden door particulieren. Hier kan een belangrijke taak liggen voor het OCMW.
Neen, je ontvangt geen financiële tegemoetkoming als je huisvesting aanbiedt aan tijdelijk ontheemden.
Wel heb je als gastgezin recht op het sociaal tarief voor gas en elektriciteit. Het is aan het gastgezin zelf om dit recht aan te vragen bij de leverancier van gas en elektriciteit. De specifieke code m.b.t. de gezinssamenstelling in het rijksregister om aan te duiden dat men niet tot hetzelfde gezin behoort, zorgt er immers voor dat dit recht niet automatisch kan worden toegekend.
Het is moeilijk in te schatten hoe lang deze noodopvang zal duren. Bedoeling is om de eerste nood te ledigen via deze crisisopvang en mensen dan een permanente verblijfsplaats te geven. Er wordt werk gemaakt van toeleiding naar de reguliere huizenmarkt.
Het opvangen van mensen is bijzonder nobel, maar niet altijd even evident. Het kan dus dat er in deze periode problemen opduiken waardoor een vervroegd vertrek beter is voor beide partijen. Dat is uiteraard steeds mogelijk. Burgers nemen dan best contact op met het lokale bestuur om een overplaatsing te bekijken. Ook wanneer Oekraïners geen goed gevoel meer hebben bij hun huidige opvang, kunnen zij dit opnemen met de lokale contactpersoon.
Momenteel gaat het waarschijnlijk grotendeels om vrouwen en kinderen. Volwassen mannen kunnen Oekraïne immers niet verlaten omdat zij opgeroepen kunnen worden om de wapens op te nemen.
Neen, het gaat niet om asielzoekers. Oekraïners kunnen visumvrij naar België reizen voor een periode van 90 dagen. Er wordt ook gewerkt aan een tijdelijk verblijfsrecht voor Oekraïners. Dit zal normaal gezien op erg korte termijn op Europees niveau geactiveerd worden. Dan kan een Oekraïner zich registreren en krijgt die, na een veiligheidscontrole, een verblijf van één jaar (verlengbaar) in België. Hij moet de asielprocedure niet doorlopen.
De Oekraïners die op de vlucht sloegen van de oorlog in hun thuisland reizen visumvrij in Europa voor een korte periode. Daarnaast zal er een tijdelijk beschermingsstatus gecreëerd worden waarbij men over een breed pakket aan sociale rechten beschikt. De opvangcentra van Fedasil worden voorbehouden voor asielzoekers die een lopende asielprocedure hebben.
Personen uit Oekraïne spreken Oekraïens en vaak ook Russisch. De meeste Oekraïners hebben een basiskennis Engels.
De gewone, algemene regelgeving geldt voor wat verzekeringen betreft. Een lokaal bestuur kan er ook voor opteren om bijvoorbeeld gastgezinnen een vrijwilligersovereenkomst te laten ondertekenen. Dit is evenwel geen verplichting. Eens de persoon het tijdelijk beschermingsstatuut heeft, kan deze zich inschrijven bij de verplichte ziekteverzekering et cetera.
In de periode kort verblijf is er geen toegang tot verplichte ziekteverzekering en ook geen andere specifieke medische dienstverlening voorzien. Wanneer Oekraïners beschikken over de tijdelijke bescherming, kunnen zij zich inschrijven bij de verplichte ziekteverzekering.
We hopen dat de oorlog in Oekraïne snel achter de rug zal zijn. Velen onder hen willen zo snel mogelijk terug naar huis. Indien de crisis blijft aanhouden, zullen de bevoegde diensten verder werk maken van integratie en hen toeleiden naar de reguliere huizenmarkt.
Het vaccinatiecentrum As-Genk-Zutendaal is in volle voorbereiding op de volgende prikdagen. Oekraïners die een vaccin wensen, kunnen contact opnemen met de gratis infolijn 0800 93 023 om zich te laten registreren. Zij worden gecontacteerd van zodra er meer duidelijkheid is over de te volgen procedure.