Tijdens een ingetogen moment op het binnenplein van het stadhuis nemen we op 18 september als Genkenaren samen afscheid van iedereen die tijdens de coronacrisis is gestorven. Met de initiatiefnemers achter Genk Gedenkt, Mieke Sybers van Levensloop en pastoor-deken Luc Herbots, hadden we een gesprek over dit unieke samenzijn, dat mee tot stand komt dankzij de Dienst Sociaal Welzijn. Om 8 uur s avonds ontsteken we een kaarsje en maken het één minuut stil, zegt Luc. Per overledene mogen maximaal drie ingeschreven mensen aanwezig zijn. We roepen iedereen op het dan ook thuis stil te maken en een lichtje aan te steken, vult Mieke aan. Dankzij de stad leerden ze elkaar kennen en legden ze hun plannen voor een gezamenlijke herdenking samen.
Waarom organiseren jullie een collectief herdenkingsmoment?
Luc: De coronacrisis is enorm zwaar geweest voor heel veel Genkenaren. Ik ken mensen die hun besmette partner naar het ziekenhuis brachten, die drie weken later in alle eenzaamheid in een ziekenhuisbed stierf. Rouwverwerking is heel belangrijk en vraagt veel tijd, zeker na zulke vreselijke omstandigheden. Daar komt nog bij dat mensen amper afscheid hebben kunnen nemen door de strenge maatregelen. Iedereen kent iemand die overleed of een dierbare verloor door corona.
Mieke: Met dit moment willen we nabestaanden de kans geven op een waardig afscheid. In een veelkleurige stad als Genk slaan we daarom de handen in elkaar. Naast de levensbeschouwelijke gemeenschappen zetten ook wij vanuit Levensloop de schouders onder dit initiatief.
Luc: Zo krijg je een echt pluralistisch moment, waarbij elke Genkenaar vanuit zijn eigen kader kan deelnemen en zijn dierbaren gedenken. Al te vaak worden universele activiteiten grijs. Maar universeel betekent net dat iedereen zijn eigen kleur en overtuiging kan kiezen. Daar gaan we voor.
Hoe kan je deelnemen aan Genk Gedenkt?
Luc: Er zijn twee manieren om dat te doen. Genkenaren die iemand zijn verloren, nodigen we uit voor het collectieve herdenkingsmoment en een minuut stilte op het binnenplein van het stadhuis op 18 september. Per overledene mogen drie mensen deelnemen.
Mieke: Uiteraard willen we heel Genk aanspreken. Door die avond een lichtje te ontsteken om enkele minuten voor acht en het stipt om acht uur één minuut stil te maken kan je ook van thuis uit solidair zijn. Wie dat wil, kan een kaarsenzakje afhalen in de wijkbureaus, het stadhuis, de dienstencentra, de kerken, de moskeeën en het Huis van de Mens. Dat kan je versieren en met zand gevuld klaarzetten aan de voordeur. Dat idee komt van de kaarsenceremonie van Levensloop.
Wat mogen de mensen verwachten van het gezamenlijke moment op het binnenplein van het stadhuis?
Luc: Om enkele minuten voor acht luiden de klokken in heel de stad en klinkt de gebedsoproep voor de overledenen vanuit de moskeeën. Precies om acht uur wordt de hele stad dan stil en gaan onze gedachten uit naar wie ons in die periode ontviel.
Mieke: Na de minuut van stilte willen we zeker geen lange toespraken, maar voorzien we een moment waarop je de naam van de overledene aan wie je denkt, luidop kan laten noemen. Uiteraard gebeurt dat enkel als je dat zelf wil. Aansluitend kleden leden van de Genkse Academie voor Muziek, Woord en Dans de avond respectvol verder in.
Hoe bijzonder is het dat alles in de hele stad even helemaal stilvalt?
Mieke: Dat is naar mijn weten nooit eerder voorgevallen. Wij hopen alvast die samenhorigheid, waarvan Genk zo doortrokken is, nog te versterken. Met universeel gekende vormen van afscheid nemen, zoals de naam van de overledene noemen en een kaarsje aansteken, brengen we iedereen samen.
Luc: Die symbolen maken het mogelijk over de grenzen van de levensbeschouwingen heen samen te komen in alle verbondenheid.
Hoe hebben jullie de coronacrisis zelf ervaren?
Luc: In de kerk kon plotseling heel veel niet. Dat vereiste een heel andere manier van denken. Onze parochies en medewerkers zijn daar bijzonder creatief mee omgesprongen. Ik mag wel zeggen dat daar veel moois uit is voorgekomen. We zijn er geweest voor veel mensen die het moeilijk hadden. Dat heeft tot heel wat verrassende vormen van verbinding geleid.
Mieke: Ik werd geconfronteerd met de ondraaglijk zware situatie in de rusthuizen, waar veel bewoners volledig werden geïsoleerd. De zorgwerkers deden er werkelijk alles aan om dat zo goed mogelijk op te vangen, maar waren met te weinig om dat te kunnen. Ik heb mensen weten sterven van eenzaamheid. Waarom mochten ze ineens niet meer uit hun kamer? En kwamen hun kinderen niet meer op bezoek? Velen begrepen dat niet en gingen aan die gedachten ten onder. Al dat leed van de voorbije periode moeten we als gemeenschap achter ons laten. Hoe kan dat beter dan door onze dierbaren samen te gedenken?
Genk Gedenkt
18 september – 19.45 uur
Eén minuut stilte om 20 uur
Binnenplein van het stadhuis