Hoe komt PFAS in mijn lichaam terecht?
De mens neemt PFAS vooral op via:
- Voedsel: vooral via vis en schaaldieren, orgaanvlees en afgeleiden, eieren, melkproducten, maar ook via fruit, aardappelen en groenten. Vooral eigen geteelde voedselproducten kunnen een belangrijke bron van blootstelling zijn.
- Het drinken van (verontreinigd) grondwater.
- Stofingestie, bijvoorbeeld bij kinderen die in de aarde spelen en dan met hun vuile handen in de mond zitten.
Hoe worden PFAS-waarden in lucht, voeding en mens gedetecteerd?
- Lucht: meetmethoden voor de verspreiding van PFAS via lucht en rookgassen zijn nog in volle ontwikkeling. Daarvoor startten de VMM en VITO begin juli 2021 luchtmetingen op in de omgeving van 3M en de Oosterweelwerf op Linkeroever.
- Bloed: metingen van PFAS in bloed zijn complex omdat er een risico is op verontreiniging van de stalen, bijvoorbeeld door het gebruik van foute staalhouders of pipetten. In Vlaanderen is alleen VITO geaccrediteerd voor die metingen.
- Voedsel: het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) erkent de laboratoria voor de analyse van PFAS in voeding.
Is het zinvol om mijn bloed te laten controleren op PFAS?
Het Agentschap Zorg en Gezondheid is van oordeel dat een bloedonderzoek maar zin heeft als dat gebeurt binnen een wetenschappelijk correct opgezet medisch milieukundig humanebiomonitoringsonderzoek. Daarin brengen ze merkers van blootstelling en effect in verband met gedetailleerde milieumetingen en/of de langdurige opvolging van gezondheidseffecten.
Wat is de invloed van PFAS op onze gezondheid?
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt tot op vandaag dat een hoge PFAS-blootstelling in verband kan staan met verschillende gezondheidseffecten. Een verhoogde PFAS-waarde in uw bloed betekent NIET dat u sowieso bepaalde gezondheidsklachten zal krijgen.
Blootstelling aan PFAS verhoogt het risico op:
- Leverschade
- Verhoogde cholesterol
- Verstoring van de schildklier
- Lager geboortegewicht
- Verminderde vaccinatierespons bij nakomelingen
Kan ik zelf bodemstalen nemen?
Zelf stalen nemen is nadrukkelijk niet aangewezen. Agentschap Zorg wil ook erg lage concentraties van PFAS kunnen meten. Daarom zijn bij staalname specifieke maatregelen noodzakelijk om te vermijden dat de stalen verontreinigd worden. Zo kan het dragen van een jas met waterafstotende coating of gebruik van schoonheidsproducten al zorgen voor foute metingen.
Verschilt de concentratie PFAS per soort groente of fruit?
De concentratie PFAS kan inderdaad verschillen afhankelijk van het soort groente of fruit. Zo zijn er (voorlopige) aanwijzingen dat bladgewassen meer PFAS opnemen dan andere gewassen. Aardappelen en wortels zouden minder PFAS opnemen. Het onderzoek daarover loopt nog en regelmatig worden er nieuwe studies gepubliceerd. Ook de metingen in de bodem en groenten die plaatsvinden in de aandachtsgebieden zullen meer info daarover opleveren.
Op welke normen baseert de Vlaamse overheid haar PFAS-beleid?
De Vlaamse overheid gebruikt de zo recent mogelijke en goedgekeurde gezondheidskundige toetsingswaarden van toonaangevende organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), U.S. Environmental Protection Agency (US EPA) en de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). Die instanties publiceren hun onderzoeksresultaten pas na een grondige controle door verschillende experts.
Zijn PFAS/PFOS en gebromeerde vlamvertragers gevaarlijk voor huisdieren?
Dieren worden voornamelijk blootgesteld door het inslikken van stofdeeltjes. Opname van PFAS/PFOS en gebromeerde vlamvertragers via voeding is beperkt als de huisdieren geen verse groenten eten van eigen teelt.
Bron: Agentschap Zorg www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling